Knotwilgen kom je overal tegen: langs weilanden, langs wegen, in parken en in tuinen. Typisch Hollands. En ja, een wilg betekent: knotten. Knippen en zagen. Nuttig en vakkundig met de natuur bezig zijn. Zeker. Maar waarom amputeren we die jonge boomtakken? En hoe?
Knotten van wilgen: vroeger en nu
Een wilg is nooit zomaar een wilg, want we kennen meer dan 300 soorten. In vroeger eeuwen snoeiden griendwerkers de bomen vooral voor het mooie hout, voor de soepele en sterke tenen, die ideaal waren voor manden, voor hekken, en voor stelen van gereedschappen en bezems. En voor schuttingen en zinkstukken, die er toen al volop waren.
Dikkere takken waren voor de timmerman, de klompenmaker, de mandenmaker, de meubelmaker en de wagenmaker. En nog meer makers en bouwers. Maar die tijd is voorbij.
Knotten van wilgen gebeurt nu zo ongeveer om de drie jaar, afhankelijk van de boomsoort en de bestemming van het hout. Bij elke snoeibeurt groeien steeds weer nieuwe scheuten tussen de stompen in. Tegelijk ontstaat wondweefsel dat bij elke snoeibeurt groter wordt, en waaruit na verloop van tijd de bekende en typerende knotten ontstaan. Die vergroeiingen vormen een stabiele en gezonde basis voor steeds weer nieuwe takken.
Gefaseerd wilgen knotten
Knotten gebeurt met een speciaal snoeimes, een snoeischaar, een telescopische boomschaar of bij extreem dikke takken met een accu kettingzaag. Het kan zelfs met een woodcracker: een knipper aan een kraan die de takken knipt, verzamelt en bundelt.
Het is verstandig om in een gebied niet alle bomen tegelijk te knotten, vooral om zo het beeld van het landschap in tact te laten en de natuurlijke ecosystemen zo optimaal mogelijk te houden. Zo behouden dieren en planten de diversiteit aan oases, woon- en schuilplaatsen, die bestaan uit holtes, warrige takken, ruwe schorsen, mossen en varens.
Door gefaseerd knotten – de ene boom wel en de andere niet – merkt de natuur in het gebied dus minder van de onvermijdelijke knotbeurten.
Waarom wilgen knotten
Het knotten van wilgen is minder hard nodig dan vroeger. Het hout wordt nu volop gekweekt op de plantages van Van Aalsburg die 170 ha groot zijn. Toch knotten we nog. Volop.
1. Voor het landschap
Knotwilgen zijn belangrijk bij de uitstraling van het oer Hollandse landschap. Ze zijn bepalend voor het karakter van bepaalde streken, hebben een recreatieve waarde, en moeten dus goed onderhouden – lees: geknot – worden. Ze zijn robuust en symboolrijk. Soms zijn ze zelfs beschermd. Zo blijft de uitstraling van die streken bewaard en het toerisme gewaarborgd. Het is trouwens een prachtige en veelzijdige boom, die elke tuin een boost kan geven. En goed bestand tegen veranderende klimaatomstandigheden.
2. Voor praktisch nut
Knotwilgen zijn ook mooi. Ze zorgen bij allerlei waterwegen voor stevige oevers, voor beschutting van mens en dier tegen wind en regen. De knotwilg helpt bij het beschermen van grond en water, vermindert de uitspoeling van mineralen en verbetert de luchtkwaliteit door broeikasgassen op te nemen. En de wilgen nemen overtollig water op om dat door lange wortelstelsels diep de bodem in te laten stromen.
3. Voor flora en fauna
De knotwilg is een wonder van biodiversiteit. Meer dan 700 insectensoorten vinden hun weg naar deze superfavorieten boom. Tussen de takken wemelt het van de muggen en andere insecten. Die trekken vogels aan, zoals spreeuwen, mezen en boerenzwaluwen, die een broedplaats vinden in de pruik van de wilg. Die knotten zijn oases voor dieren, paddenstoelen en veel andere organismen. Een ideale voedingsbodem.
Regelmatig knotten zorgt ervoor dat deze oases groeien en steeds beter bevolkt worden. Het zijn paradijsjes voor vogels en insecten en allerlei ongewervelden. Knotten is dus belangrijk voor de veelzijdigheid van flora en fauna. Prachtige microlandschapjes. En een belangrijk oriëntatiepunt voor vleermuizen in een verder lege omgeving. Een cruciale schakel tussen natuurgebieden in een steeds kaler wordend landschap.
4. Voor dierenvoeder
De gesnoeide takken zijn geschikt als aanvullend voeder. Geiten, schapen, koeien en paarden zijn er gek op. Ze knabbelen de takken af en ze eten de kleine twijgjes en het verse blad met veel plezier op. Gezond en lekker. Dierentuinen willen ze graag hebben. En de dieren hebben weer eens wat te doen. Ook knagen ze graag aan de wilgenbast vanwege het geneeskrachtige salicine.
5. Voor de boom
Knotten is goed voor het welzijn van de boom. Een oudere wilg gaat scheuren als de takken te lang, te dik en te zwaar worden. Het is daarom goed om die om de paar jaar te knotten, zodat de boom zich de volgende jaren weer ongestoord kan ontwikkelen. Het ontbreken van dit takken- en bladerdek zorgt voor meer inregenen en sneller rotten van de boom en daarmee voor meer en veelzijdiger bewoning. Prima nestgelegenheid voor de wilde eend, de steenuil, de winterkoning en de marter. De holle stam blijft stevig overeind en de boom blijft bloeien als vanouds. Tot de volgende knotbeurt van Van Aalsburg. Onmisbaar voor de natuur.
Zelf een knotwilg in uw tuin?
Wilt u er meer over weten over het knotten van wilgen? Of zelf een knotwilg kopen? Onze bomen van specialisten staan in beide gevallen graag voor u klaar. Vrijblijvend. Met meer dan 55 jaar ervaring. Daarom alleen Van Aalsburg.
Onderstaand kunt u geheel vrijblijvend contact met ons opnemen. Klik hier als u het product “levende knotwilg” in onze webshop wilt bekijken.
